Согласно ч. 4 ст. 113 Семейного кодекса Российской Федерации, размер задолженности по алиментам, уплачиваемым на несовершеннолетних детей определяется исходя из заработка и иного дохода лица, обязанного уплачивать алименты, за период, в течение которого взыскание алиментов не производилось.

В случаях, если лицо, обязанное уплачивать алименты, в этот период не работало или если не будут представлены документы, подтверждающие его заработок и (или) иной доход, задолженность по алиментам определяется исходя из размера средней заработной платы в Российской Федерации на момент взыскания задолженности.

Из анализа указанной правовой нормы следует, что:

Во-первых, по субъектному составу, лиц, обязанных уплачивать алиментные обязательства можно классифицировать на:

- лиц имеющих заработную плату и иные доходы;

- лиц, не имеющих заработную плату и иные доходы.

В свою очередь, первую категорию должников можно классифицировать на:

- лиц, имеющих доходы не от предпринимательской деятельности, то есть, граждане работающие по трудовому договору, служебному контракту (государственные, муниципальные служащие) по гражданско-правовому договору, получающие доходы от иных источников, не связанных с предпринимательской деятельностью;

- лиц, имеющих доходы от предпринимательской деятельности.

Во-вторых, под лицами, которым расчет задолженности по алиментным обязательствам определяется исходя из размера средней заработной платы в Российской Федерации в законодательстве понимаются:

- лица, которые в период, за который должны были быть уплачены алименты не работали;

- лица, которые хотя и работали, но не представили документы, подтверждающие заработок и (или) иной доход.

При определении расчета задолженности, независимо от вышеуказанной категории лиц, обязанных уплачивать алименты, необходимо также учитывать следующие общие моменты, относящиеся ко всем указанным категориям лиц:

- взыскание алиментов за прошедший период на основании соглашения об уплате алиментов или на основании исполнительного листа производится в пределах трехлетнего срока, предшествовавшего предъявлению исполнительного листа или нотариально удостоверенного соглашения об уплате алиментов к взысканию. Таким образом, важно выбрать не только методику, по которой следует производить расчет задолженности, но и период, за который указанная задолженность образовалась.

В исполнительных документах судом указывается дата, с которой подлежат взысканию алиментные платежи. По общему правилу, расчет задолженности по алиментным платежам может быть произведен за период, который включает в себя промежуток времени, начало исчисления которого не может быть ранее вышеуказанного периода, обозначенного в исполнительном документе. Но если исполнительный документ предъявляется для исполнения позднее указанной даты, то применению подлежит норма о трехлетнем сроке.

По смыслу правовой позиции Конституционного Суда Российской Федерации, согласно которой налогоплательщик не вправе распоряжаться по своему усмотрению частью своего имущества, подлежащей в виде определенной денежной суммы взносу в казну (Постановление от 17 декабря 1996 года № 20-П), алименты могут быть взысканы только с тех сумм заработной платы и иного дохода, которыми алиментно-обязанное лицо вправе распоряжаться.

Следовательно, суммы, подлежащие уплате в бюджет в виде налогов, не входят в состав средств, образующих экономическую выгоду алиментно-обязанного лица и подлежат вычету из суммы дохода, исходя из которой определяется размер подлежащих уплате алиментов.

Необходимо учитывать, что с учетом того, что алиментные обязательства являются периодическим ежемесячным платежом (ст. ст. 81, 83, 86 Семейного кодекса Российской Федерации) и к порядку исчисления сроков их уплаты подлежат применению правила, предусмотренные ст. ст. 15, 16 Федерального закона от 02.10.2007 № 229-ФЗ «Об исполнительном производстве», задолженность может быть начислена только после 01 числа месяца, следующего за отчетным месяцем, за который указанный платеж должен был быть произведен.

При определении перечня источников дохода, которыми следует руководствоваться для определения задолженности по алиментам, необходимо использовать Перечень видов заработной платы и (или) иного дохода, из которых производится удержание алиментов на несовершеннолетних детей, утвержденным Постановлением Правительства Российской Федерации от 18.07.1996 № 841. Иные источники доходов, за исключением указанных в Перечне, не могут учитываться для определения размера задолженности.

Расчет задолженности по алиментам в отношении лиц, работающих по трудовому договору (служебному контракту), получателей пенсий, стипендий и иных аналогичных выплат

Расчет задолженности в отношении должников, работающих по трудовому договору (служебному контракту), получателей пенсий, стипендий и иных аналогичных выплат осуществляется в зависимости от величины заработной платы и иных получаемых доходов.

Вместе с тем, при определении задолженности необходимо учитывать, что размер удержания из заработной платы и иных доходов должника исчисляется из суммы, оставшейся после удержания налогов (ч. 1 ст. 99 Федерального закона от 02.10.2007 № 229-ФЗ «Об исполнительном производстве»).

Так, согласно ст. 224 Налогового кодекса Российской Федерации, налоговая ставка на доходы физических лиц устанавливается в размере 13%.

Согласно ч. 3 ст. 203 Налогового кодекса Российской Федерации, налоговые агенты выдают физическим лицам по их заявлениям справки о полученных физическими лицами доходах и удержанных суммах налога по форме, утвержденной федеральным органом исполнительной власти, уполномоченным по контролю и надзору в области налогов и сборов.

Таким образом, сведения о размере заработной платы, исходя из которого должен производится расчет задолженности по алиментам, необходимо получать из справки формы 2-НДФЛ «Справка о доходах физического лица за 20_ год».

Расчет задолженности по алиментам в отношении

не работающих лиц

Как уже было указанно, не работающими они называются условно, и под данной категорией лиц в законодательстве понимаются лица:

- которые в период, за который должны были быть уплачены алименты не работали (то есть не имели «официального» источника дохода);

- лица, которые хотя и работали, но не представили документы, подтверждающие заработок и (или) иной доход.

Расчет задолженности указанным лицам производиться исходя из размера средней заработной платы по Российской Федерации.

При определении задолженности в отношении не работающих лиц необходимо учитывать, что во внимание принимается размер средней заработной платы по Российской Федерации, необходимый для расчета задолженности, существующий на момент взыскания задолженности, то есть на момент вынесения постановления о расчете задолженности.

Официальные сведения о размере средней заработной платы опубликованы на сайте Росстата: http://www.gks.ru.

Кроме того следует учитывать, что средняя заработная плата по Российской Федерации в данном случае не является реально полученным должником доходом и применяется исключительно для определения задолженности.

В связи с чем, данный доход не подлежит налогообложению и, соответственно, при определении размера задолженности сумма налога на доходы физических лиц в размере 13% не вычитается, а во внимание принимается полная сумма заработной платы.

Расчет задолженности в отношении индивидуальных предпринимателей

В соответствии с п.п. «з» п. 2 Перечня видов заработной платы и иного дохода, из которых производится удержание алиментов на несовершеннолетних детей, определенного Постановлением Правительства РФ от 18.07.1996 № 841, удержание алиментных платежей осуществляется, в том числе, с доходов от занятий предпринимательской деятельностью без образования юридического лица, определяемых за вычетом сумм понесенных расходов, связанных с осуществлением предпринимательской деятельно сти.

Приказом Минтруда России № 703н, Минфина России № 112н, Минобрнауки России № 1294 от 29.11.2013 (Зарегистрировано в Минюсте России 17.01.2014 № 31039) утверждены разъяснения о порядке применения подпункта «з» пункта 2 Перечня видов заработной платы и иного дохода, из которых производится удержание алиментов на несовершеннолетних детей, утвержденного постановлением Правительства Российской Федерации от 18.07.1996 № 841.

В соответствии с п.п. 1 п. 2 указанного совместного Приказа, к документам, подтверждающим доходы индивидуальных предпринимателей, применяющих общий режим налогообложения, систему налогообложения для сельскохозяйственных товаропроизводителей (единый сельскохозяйственный налог), упрощенную систему налогообложения, в том числе с объектом налогообложения в виде доходов, систему налогообложения в виде единого налога на вмененный доход для отдельных видов деятельности относится копия налоговой декларации, представленной в налоговый орган в установленном порядке.

Таким образом, исходя из системного толкования норм ст. ст. 82, 113 Семейного кодекса Российской Федерации, с учетом положений вышеуказанного приказа, при предоставлении копии налоговой декларации, независимо от размера указанного в ней дохода, судебный пристав-исполнитель обязан произвести расчет задолженности исходя из указанного в декларации дохода.

Вместе с тем, зачастую индивидуальные предприниматели применяют систему налогообложения в виде единого налога на вмененный доход для отдельных видов деятельности и предоставляют в налоговые органы налоговые декларации с нулевыми доходами (а также с иными суммами доходов, используемых исключительно для определения объекта налогообложения, которые не отражают фактически полученные доходы индивидуального предпринимателя).

При предоставлении должником нулевой декларации указанным документом фактически подтверждается, что лицо работало и надлежащим образом предоставило документы, подтверждающие его доход (хотя он и составляет 0,00 руб.).

В таком случае, в целях обеспечения фактической реализации вышеуказанной конституционной нормы расчет задолженности должен производиться исходя из размера средней заработной платы по Российской Федерации.

Россия Федерациясе Гаилә Кодексының 113 статьясындагы 4 өлеше нигезендә, балигъ булмаган балаларга түләнә торган алиментлар буенча бурыч күләме алиментлар түләтү үтәлмәгән чор эчендә алимент түләргә тиешле затның хезмәт хакыннан һәм башка керемнән чыгып билгеләнә.

Әгәр дә алимент түләргә тиешле зат бу чорда эшләмәсә яки аның хезмәт хакын һәм (яки) башка керемен раслаучы документлар тапшырмаса, алиментлар буенча бурыч Россия Федерациясендә бурычларны түләткән вакытта уртача хезмәт хакы күләменнән чыгып билгеләнә.

Күрсәтелгән хокукый норманы анализлаудан күренгәнчә:

Беренчедән, субъект составы буенча, алимент бурычларын түләргә тиешле затларның моңа классификацияләргә мөмкин:

- хезмәт хакы һәм башка керемнәр булган затлар;

- эш хакы булмаган затлар һәм башка керемнәр.

Үз чиратында, бурычлыларның беренче категориясен түбәндәге классификацияләргә була::

- эшкуарлык эшчәнлегеннән керемнәре булмаган затлар, ягъни хезмәт килешүе, хезмәт контрактлары (дәүләт, муниципаль хезмәткәрләр) буенча гражданлык-хокукый шартнамәсе буенча эшләүче, эшмәкәрлек эшчәнлеге белән бәйле булмаган башка чыганаклардан керем алучы гражданнар;

- эшкуарлык эшчәнлегеннән керемнәре булган затларны пенсия белән тәэмин итү турында.

Икенчедән, алимент йөкләмәләре буенча бурычларны исәпләү Россия Федерациясендә уртача хезмәт хакы күләменнән чыгып билгеләнә торган затлар дигәндә аңлана:

- алиментлар түләнергә тиешле чорда эшләмәүче затлар;

- эшләгән, әмма эшләгән затлар хезмәт хакларын һәм (яки) башка керемнәрне раслаучы документларны тапшырмаган.

Югарыда күрсәтелгән категорияләргә бәйсез рәвештә, бурычны билгеләгәндә алимент түләргә тиешле затларның барлык күрсәтелгән категорияләргә караган түбәндәге гомуми моментларны исәпкә алырга кирәк:

- узган чорда алиментлар түләү турындагы килешү нигезендә яки башкарма биттән чыгып түләттерү башкарма биттән яки алиментлар түләү турында нотариаль расланган килешү биргән алдагы өч ел эчендә башкарыла. Шулай итеп, бурычларны исәпләү өчен генә түгел, күрсәтелгән бурыч барлыкка килгән чорны да сайлау мөһим.

Башкарма документларда суд тарафыннан алимент түләүләрен түләтергә тиешле дата күрсәтелә. Гомуми кагыйдәләр буенча, алимент түләүләре буенча бурычларны исәпләү вакыты арбасын үз эченә ала, ул башкарма документта билгеләнгән вакытыннан алда исәпләнә алмый. Әмма башкарма документ күрсәтелгән көннән соң үтәлергә тиеш булса, өч еллык срок турында норма кулланылырга тиеш.

Россия Федерациясе Конституция Судының хокукый позициясе мәгънәсе буенча, салым түләүче үзенең казнага күчерелергә тиешле мөлкәтенең бер өлеше белән эш итәргә хокуклы түгел (1996 елның 17 декабрендәге 20-П номерлы карар), алиментлар алиментлар алимент түләргә хокуклы хезмәт хакы һәм башка керемнән генә түләтелергә мөмкин.

Димәк, бюджетка салымнар рәвешендә түләнергә тиешле сумма алимент-бурычлы затның икътисадый файдасын тәшкил итүче акчалар составына керми һәм алиментлар түләнергә тиешле керем суммасыннан төшеп калырга тиеш.

Шуны да исәпкә алырга кирәк: алимент йөкләмәләре вакытлы айлык түләү (Россия Федерациясе Гаилә кодексының 81, 83, 86 статьялары) һәм аларны түләү срокларын исәпләү Тәртибенә «башкарма производство турында» 2007 елның 2 октябрендәге 229-ФЗ номерлы Федераль законның 15, 16 статьяларында каралган кагыйдәләр кулланылырга тиеш, бурыч хисап айыннан соң килүче айның 1 числосыннан соң гына исәпләнергә мөмкин.

Алиментлар буенча бурычларны билгеләү өчен җитәкчелек итәргә тиешле керем чыганаклары исемлеген билгеләгәндә Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 18.07.1996 ел, № 841 карары белән расланган Балигъ булмаган балаларга алиментларны тотып калу башкарыла торган хезмәт хакы төрләре һәм (яки) башка керемнәрнең исемлегеннән Файдаланырга кирәк. Исемлектә күрсәтелгән керемнәрнең башка чыганаклары бурыч күләмен билгеләү өчен исәпкә алынмый алмый.

Хезмәт килешүе (хезмәт контрактлары) буенча эшләүче затларга пенсия алучылар, стипендияләр һәм башка шундый ук түләүләр буенча бурычларны исәпләү

Хезмәт килешүе (хезмәт контрактлары) буенча эшләүче бурычлыларга, пенсия алучыларга, стипендияләргә һәм башка шундый ук түләүләргә карата бурычларны исәпләү хезмәт хакы күләменә һәм башка алынган керемгә бәйле рәвештә гамәлгә ашырыла.

Шуның белән бергә, бурычларны билгеләгәндә, бурычлының хезмәт хакыннан һәм башка керемнәреннән тотып калу күләме салымнар тотып калганнан соң калган суммадан исәпләнә («башкарма производство турында»2007 елның 2 октябрендәге 229-ФЗ номерлы Федераль законның 99 статьясындагы 1 өлеше).

Россия Федерациясе Салым кодексының 224 статьясы нигезендә, физик затлар кеременә салым ставкасы 13% күләмендә билгеләнә.

Россия Федерациясе Салым кодексының 203 ст. 3 өлеше нигезендә салым агентлары физик затларга аларның гаризалары буенча башкарма хакимиятнең федераль органы тарафыннан расланган форма буенча алынган керемнәр һәм салым суммалары турында белешмәләр бирә.

Шулай итеп, алиментлар буенча бурычларны исәпләү үткәрелергә тиешле хезмәт хакы күләме турындагы мәгълүматны «физик затның 20_ елдагы керемнәре турында белешмә " НДФЛ формасы белешмәсеннән алырга кирәк.

Алимент буенча бурычларны исәпләү

эшләүче булмаган затлар

Инде күрсәтелгәнчә, алар шартлы рәвештә эшләми, һәм әлеге категория затлар өчен законнарда затлар аңлана:

- алар өчен түләнергә тиешле чорда эшләмәгәннәр (ягъни "рәсми" керем чыганагы булмаган));

- эшләгән, әмма эшләгән затлар хезмәт хакларын һәм (яки) башка керемнәрне раслаучы документларны тапшырмаган.

Күрсәтелгән затларга бурычларны исәпләү Россия Федерациясе буенча уртача хезмәт хакы күләменнән чыгып башкарыла.

Эшләүче затларга карата бурычларны билгеләгәндә шуны истә тотарга кирәк: бурыч түләткәндә булган бурычларны исәпләү өчен кирәкле Россия Федерациясе буенча уртача хезмәт хакы күләме, ягъни бурычны исәпләү турындагы карар чыгарылган вакытка исәпкә алына.

Уртача хезмәт хакы күләме турында рәсми мәгълүматлар Росстат сайтында урнаштырылган: http://www.gks.ru.

Моннан тыш, шуны да исәпкә алырга кирәк: Россия Федерациясе буенча уртача хезмәт хакы бу очракта бурычлының реаль кереме булмаган һәм бары тик бурычларны билгеләү өчен генә кулланыла.

Шуңа бәйле рәвештә, әлеге керем салым салынырга тиеш түгел һәм, димәк, физик затлар кеременә салым күләмен билгеләгәндә 13% күләмендә исәп тотылмый, ә игътибар итеп хезмәт хакының тулы суммасы кабул ителә.

Шәхси эшмәкәрләргә карата бурычларны исәпләү

РФ Хөкүмәтенең 18.07.1996 ел, № 841 карары белән билгеләнгән балигъ булмаган балаларга алиментларны тотып калу башкарыла торган хезмәт хакы төрләре һәм башка керем исемлегендәге «з» п.2 пункты нигезендә алимент түләүләрен саклап калу шул исәптән эшкуарлык эшчәнлеге белән юридик зат төземичә эшмәкәрлек эшчәнлеге белән шөгыльләнүдән кергән керемнәрдән алып гамәлгә ашырыла.

Россия Хезмәт министрлыгының 703н номерлы, Россия Финанс министрлыгының 112н номерлы, Россия Мәгариф һәм фән министрлыгының 29.11.2013 ел, № 1294 боерыгы (Россия Юстиция министрлыгында теркәлгән 17.01.2014 ел, № 31039) белән Россия Федерациясе Хөкүмәтенең 18.07.1996 ел, № 841 карары белән расланган хезмәт хакы төрләре һәм башка керем төрләре исемлегендәге 2 пунктның «з» пунктчасын куллану тәртибе турында Аңлатмалар расланды.

Күрсәтелгән уртак боерыкның 1 п. 2 пункты нигезендә, Салым салуның гомуми режимын кулланучы индивидуаль эшкуарларның керемнәрен раслый торган документларга, авыл хуҗалыгы товар җитештерүчеләре өчен салым салу системасын (бердәм авыл хуҗалыгы салымын), салым салуның гадиләштерелгән системасын, шул исәптән керемнәр рәвешендә салым салу объекты белән, эшчәнлекнең аерым төрләре өчен йөкләнгән керемгә бердәм салым рәвешендәге салым салу системасын билгеләнгән тәртиптә салым декларациясенең күчермәсе керә.

Шулай итеп, Россия Федерациясе Гаилә кодексының 82, 113 статьясы нормаларына системалы аңлатма бирүдән чыгып, югарыда күрсәтелгән боерык нигезләмәләрен исәпкә алып, салым декларациясенең күчермәләрен тапшырганда, күрсәтелгән керем күләменә бәйсез рәвештә, суд приставы-башкаручы әлеге Керем декларациясендә күрсәтелгән бурычлардан чыгып исәп-хисап ясарга тиеш.

Шуның белән бергә, еш кына хосусый эшмәкәрләр эшчәнлекнең аерым төрләре өчен алдан йөкләнгән керемгә бердәм салым рәвешендә салым салу системасын кулланалар һәм салым органнарына нульле керемнәр белән салым декларацияләрен (шулай ук салым салу объектын билгеләү өчен генә кулланыла торган башка керемнәр суммасы белән) тапшыралар.